با ممکن نبودن ادای حق الناس ، آیا توبه پذیرفته نمی شود؟

انسانی که حقی را از کسی ضایع کرده، باید به یکی از صورت‏های زیر جبران کند:
الف) اگر امر مالی بوده (مثل این که پولی را از کسی غصب کرده، یا سرقت نموده، یا در معامله کم فروشی کرده، یا پول زیادتری گرفته است):
1- در صورتی که طرف را می‏شناسد، رضایتش را حاصل کند.
2- اگر صاحبش را نمی‏شناسد از طرف او به فقرا صدقه بدهد.
3- اگر صاحبش فوت کرده به ورثه او رجوع نماید و از آنها رضایت بطلبد.
4- اگر فعلاً قدرت مالی ندارد، هر وقت قدرت مالی پیدا کرد در اولین فرصت حق مردم را بدهد.
5- اگر نتوانست، وصیت کند تا بعد از مرگش ورثه رضایت صاحب مال را جلب کنند (البته علاوه بر این کار، توبه واقعی به درگاه خدا هم لازم است).
6- در صورتی که به هیچ وجه امکان نداشت، اگر توبه واقعی نماید، امید است خداوند عالم او را ببخشد و طوری صاحب حق را راضی نماید.
ب ) اما اگر حقی که از دیگران ضایع کرده، جنبه عرضی داشته است (مثلاً غیبت کسی را کرده یا تهمت زده است) در صورت امکان باید رضایت آن شخص را حاصل کند و اگر یقین به او موجب فساد مهم‏تری (مثل قتل یا زد و خورد واختلاف شدید و... می‏شود) لازم نیست به او بگوید؛ بلکه باید توبه واقعی کند و برای آن شخص طلب مغفرت نماید.

http://www.jawab.ir